ԱԺ գիտության, կրթության, մշակույթի եւ երիտասարդության հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախաձեռնությամբ Ազգային ժողովում փետրվարի 22-ին տեղի ունեցան խորհրդարանական լսումներ` քննարկելու ՀՀ կառավարության եւ ԱԺ պատգամավորներ Հեղինե Բիշարյանի, Սամվել Բալասանյանի, Մեխակ Մխիթարյանի եւ Հովհաննես Մարգարյանի ներկայացրած«Գրադարանների եւ գրադարանային գործի մասին» երկու համանուն օրենքների նախագծերը:

Խորհրդարանական լսումներին մասնակցում էին ԱԺ պատգամավորներ, ՀՀ կառավարության ներկայացուցիչներ, գրադարանային գործի մասնագետներ:

ԱԺ գիտության, կրթության, մշակույթի եւ երիտասարդության հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Հրանուշ Հակոբյանը ներկաներին շնորհավորեց Մայրենիի տոնի եւ հաջորդ օրը տեղի ունենալիք Վարդանանց տոնի կապակցությամբ` համոզմունք հայտնելով, որազգի հոգեւոր արժեքների եւ հավատքի հարատեւությունը ամեն մեկի, առավելապես մշակույթի նվիրյալների ազգանվեր գործունեությամբ է պայմանավորված:

Սրբ. Էջմիածնի ներկայացուցիչ Ասողիկ քահանայի գնահատմամբ` եթե աշխարհին ներկայանում ենք որպես ազգային, քրիստոնեությունը առաջինը ընդունած պետություն, պարտավոր ենք ոչ միայն պետական տոների շարքում դասել Վարդանանց տոնը, ինչը եւ արվել է, այլեւ ներկայանալ որպես հավատքի պահպանման ու զարգացման խորհուրդը կրողներ, որպեսզի չնմանվենք հիշողությունը կորցրած մարդու: Վարդանանց ոգով առաջնորդվելը յուրաքանչյուր հայ մարդու պարտականությունն է:

Ազգային ժողովի նախագահ Արթուր Բաղդասարյանը կարեւորեց գրադարանային ոլորտի օրենսդրական կարգավորման նպատակով հրավիրած լսումները` կոչ անելով մասնագետներին լինել նախանձախնդիր, հանդես գալ բնագավառը կարգավորող,հստակ լուծումներ բովանդակող առաջարկություններով, հարցադրումներով, որպեսզի հետայսու բացառվեն գրադարանների փակման եւ շենքերի վաճառքի արատավոր երեւույթները, չոտնահարվեն գրադարանից օգտվող քաղաքացիների իրավունքները:

ՀՀ մշակույթի եւ երիտասարդության հարցերի նախարարության թանգարանների եւ գրադարանների բաժնի պետ Անահիտ Գալստյանը ներկայացրեց ՀՀ կառավարության հեղինակած նախագիծը` հանգամանորեն կանգ առնելով օրենքի կարգավորման առարկայի, գրադարանային հավաքածուների համալրման, պահպանման, մատչելիության, սպասարկման ծառայությունների իրականացման, ընթեցողների իրավունքների եւ պարտավորությունների, պետական կառավարման, ֆինանսավորման, նյութատեխնիկական բազայի ապահովման, միջգրադարանային եւ միջազգային համագործակցության խնդիրների վրա, եւ պատասխանեց բազմաթիվ հարցերի:

ԱԺ պատգամավոր Սամվել Բալասանյանի այն հարցերին, թե գրադարանային կադրերիկրթության համապատասխանու թյան եւ նշանակման, կենսաթոշակառուների աշխատանքի խնդիրները ինչպես պետք է լուծվեն եւ ինչ ձեւով պետք է կանխվիգրադարանային շինությունների սեփականաշնորհման գործընթացը, բանախոսն ասաց, որ քանի որ գրադարանը ոչ առեւտրային կազմակերպություն է, նրա վարիչի ընտրությունը պետք է կարգավորվի համապատասխան օրենքով, իսկ գրադարանավարների` պարտադիր մասնագիտական կրթություն ունենալու խնդիրը օրենքով դեռ լուծված չէ. դրանք կարելի է ամրագրել անցումային դրույթներում եւ նրանց վերապատրաստման հնարավորություն տալ: Բանախոսի կարծիքով` կենսաթոշակառուների հարցում չպետք է շտապել եւ կտրուկ սերնդափոխություն անել, իսկ գրադարանային շենքերի սեփականաշնորհումը պետք է կանխել կառավարության չափորոշիչներով, պետք է օրենքով ամրագրել նաեւ, որ ազատված գրադարանային շինությունները կարող են օգտագործվել միայն մշակութային նպատակներով:

ԱԺ պատգամավոր Արարատ Մալխասյանի հարցին, թե պետք չէ արդյոք օրենքով կարգավորել նաեւ շենքային պայմանների, տեխնիկական վերազինման եւ գրադարանավարների վերապատրաստման խնդիրը, Անահիտ Գալստյանը նկատեց, որ այդ խնդիրները ամրագրված են օրենքում, թեեւ համաձայնեց, որ դրանք ընդհանուր են եւ մասնավորեցման ու հստակեցման կարիք ունեն:

ԱԺ պատգամավոր Հեղինե Բիշարյանն իր ելույթում մտահոգություն հայտնեց գրադարանների անմխիթար վիճակի, դրանց շինությունների առուծախի, գրադարանների լուծարման համար եւ ոլորտը օրենսդրորեն օր առաջ կարգավորելու`«Օրինաց երկիր» խմբակցության համապատասխան նախաձեռնությունը պայմանավորեց ստեղծված իրավիճակով:

Հայաստանի ազգային գրադարանի փոխտնօրեն Ռաֆիկ Ղազարյանը բարձր գնահատեց երկու օրենսդրական նախաձեռնություններն էլ, որոնք ունեն շատ ընդհանրություններ` տեղեկացնելով, որ, այնուամենայնիվ, իրենց կազմակերպությունը երկար քննարկումների արդյունքում նախապատվությունը տվել է ԱԺ-ի նախագծին: Նա ներկայացրեց մոտ երկու տասնյակ առաջարկություններ, որոնք հիմնականում վերաբերում էին գրադարանային հավաքածուներին, գրադարանների ֆինանսական միջոցների ներգրավմանն ու տնօրինմանը, վճարովի ծառայություններին: Պարոն Ղազարյանն առաջարկեց բյուջեով որոշակի գումարներ հատկացնել գրադարանային ֆոնդի համալրմանը: Խոսելով հանրապետության գրադարանների անմխիթար վիճակի մասին` նա տեղեկացրեց, որ անկախության տարիներին 300 մլն միավոր գիրք է պակասել գրադարաններում, փակվել են 156 համայնքային գրադարաններ:

ԱՄՆ-ի դեսպանատան ինֆորմացիոն կենտրոնի տնօրեն Ներսես Հայրապետյանը նպատակահարմար էր գտնում միավորել նախագծերի լավագույն տարրերը: Նրա գնահատմամբ` գրադարաններն իրենք պետք է որոշեն իրենց քաղաքականությունը. հիմնադիրը միայն պետք է վերահսկի:Գրադարանը համապատասխան գրքերով համալրելու եւ թերթերի բաժանորդագրման հարցերում պետք է առավելապես հաշվի առնել ընթերցողի պահանջները: Նշվեց, որ երկու նախագծերում էլ պետական պարտավորությունները քիչ են, ամրագրված չէ թվային գրադարանի գաղափարը:

ԱԺ պատգամավոր Վռամ Գյուլզադյանի կարծիքով` նպատակահարմար է փոքր համայնքների դպրոցական եւ գյուղական գրադարանների միավորումը, ինչըմի քանի գրադարանավարներ չընդունեցին այն հիմնավորմամբ, որ դրանք տարբեր գործառույթներ ունեն եւտարբեր տարիքային խմբերին են սպասարկում:

Հնչեցին նաեւ այլ ելույթներ, որոնցում կարեւորվեցին գրադարանավարների աշխատավարձի, աշխատանքի կազմակերպման, մասնագետների վերապատրաստման, միջգրադարանային եւ միջազգային կազմակերպությունների հետ կապի խնդիրները:

Հանձնաժողովի նախագահ Հրանուշ Հակոբյանը շնորհակալություն հայտնեց շահագրգիռ քննարկումների համար եւ հորդորեց գրադարանային գործի մասնագետներին մինչեւ երրորդ ընթերցում ակտիվորեն մասնակցել օրենքի նախագծի բարելավմանը, ներկայացնել կոնկրետ գրավոր առաջարկներ, դիտողություններ` հավաստիացնելով, որ դրանք հանգամանորեն կքննարկվեն եւ արդյունավետ առաջարկները կներառվեն նախագծում: